طی دهه­های اخیر تغییر در اقلیم و معیارهای اجتماعی در راستای برداشت بی­رویه از منابع آب زیرزمینی منجر به افت شدید سطح آب زیرزمینی و کاهش آبدهی چشمه­های کارستی شده است. چشمه­هایی که دارای حوضه آبگیر کوچک­تر هستند، یا بخشی از حوضه آبگیر آن­ها در آبرفت­ قرار دارد و یا ارتباط بیشتری بین آبخوان کارستی و آبرفتی برقرار است، چشمه­های آسیب ­پذیرتری در برابر فعالیت های انسانی هستند. برای ارزیابی این اثرات، چشمه­های کارستی نواحی مرکزی استان کرمانشاه که روند کاهش آبدهی آن­ها قابل مشاهده است بررسی شده و در نهایت چهار چشمه در منطقه که خشک شده­اند، به­صورت دقیق­تر مورد مطالعه قرار گرفته که نشان­دهنده ارتباط معناداری بین سطح آب در آبرفت­های اطراف و آبدهی چشمه است. هدف از مطالعه برآورد حداقل سطح آب زیرزمینی به­منظور حفظ آبدهی چشمه­های کارستی می­باشد. ­براساس یافته­ها اگر سطح آب زیرزمینی اطراف چشمه­های خضرالیاس به 1303 متر بالاتر از سطح دریا، یاوری به 1305 متر، نیلوفر به 1311 متر و تیران به 1340 متر و یا کمتر برسد این چشمه­ها فاقد آبدهی می­شوند و هر زمانی که به بیشتر از این سطح (MAGWL، حداقل مجاز سطح آب زیرزمینی) برسد به­صورت موقتی دارای آبدهی می­شوند. این روابط به صورت فرمول ارایه شده است، راه حفظ چشمه­ها سعی در نگه داشتن سطح آب زیرزمینی مناطق اطراف آن­ها در یک حد مشخص است. متوسط افت سالانه سطح آب زیرزمینی در محدوده میانراهان 18، کرمانشاه 41، روانسر 25 و ماهیدشت 142 سانتی­متر ثبت شده است. لذا نیاز به مدیریت و کنترل برداشت­ از آن­ها به شدت احساس می­شود.

انسان با تهذیب نفس و علم حضوری می تواند حضور علت هستی بخش را درک نماید؛ لذا در فلسفه اسلامی خداوند حاضر علی الاطلاق است. اما پرسش از چرایی عدم انکشاف حضور الهی به طور گسترده برای بشر از طریق روش هایی مانند تجربه دینی ذهن فیلسوفان دین را به خود مشغول داشته است و تقریرات شلنبرگ در استدلال به اختفای الهی برای الحاد، در این میان نقش محوری دارد. عمده پاسخ ها به علت اختفای الهی از منظر وجودی، فلسفی، عرفانی و کلامی است. اما در پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوایی سعی شده است رویکردهای انسانی تراویس دامزدی مورد ارزیابی قرار گیرد. وی با بیان مواردی مانند شاخص انزجار آسیب دیده، شاخص انزجار محدودیت وجودی، شاخص ترس و امید و شاخص از خود بیگانگی سعی در طرح دلایل اختفای الهی نموده است. در این مقاله عمده نقدهای این رویکرد انسانی مواردی چون نسبی گرایی و استقرای ناقص، بی نیاز نبودن از رویکردهای کلامی مانند تدبیر، حکمت و لطف الهی، ارائه تصویری منفعل از خداوند و عدم توجه به بعد اجتماعی دین، دانسته شده است.

مقدمه: با وجود پیشرفت روزافزون روش ها: ی کنترلی و اتوماسیون در فرایندهای صنعتی، احتمال خطای انسانی و وقوع حوادث در فرایندهای مذکور وجود دارد. بنابراین، پژوهش حاضر به منظور شناسایی خطای انسانی و ارایه راهکارهای کنترلی جهت کاهش آن ها با استفاده از رویکرد سیستماتیک پیش بینی و کاهش خطای انسانی (Systematic Human Error Reduction and Prediction Approach یا SHERPA) در اتاق کنترل یک شرکت تولید سیمان انجام گرفت. روش ها: در این مطالعه توصیفی که به صورت مقطعی انجام شد، داده های لازم از طریق مشاهده وظایف، بررسی اسناد و مدارک فنی و مصاحبه جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی وظایف (Hierarchical task analysis یا HTA) برای وظایف شناسایی شده انجام و خطاهای انسانی هر یک از وظایف بحرانی با SHERPA بررسی شد. در پایان، راهکارهای کنترلی به منظور کاهش خطر خطاهای شناسایی شده ارایه گردید. یافته ها: در تحقیق حاضر، 9 وظیفه اصلی و 103 زیروظیفه برای اپراتورهای اتاق کنترل شناسایی شد. نتایج SHERPA نشان داد که از 204 خطای انسانی شناسایی شده، 1/45 درصد عملکردی، 3/35 درصد بازیابی، 3/11 درصد ارتباطی، 0/44 درصد بازدید و 9/3 درصد انتخابی بود. بیشتر سطح خطرات برآورده شده به ترتیب از نوع 2C (55 مورد)، C3 (32 مورد)، 2D (30 مورد) و کمترین آن ها به ترتیب از نوع 1E (1 مورد)، 1B (2 مورد) و 4C (3 مورد) گزارش گردید. نتیجه گیری: بیشترین خطای شناسایی شده مربوط به خطاهای عملکردی و بازیابی بود. آموزش اثربخش اپراتورها، وجود سیستم های نظارتی، استفاده از سیستم های هوشمند کنترلی، دستورالعمل های موثر و اقدامات کنترلی مناسب، می تواند بروز خطاهای انسانی منجر به حوادث ناگوار را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

پیش زمینه و هدف: اقدامات مامایی از مراقبت های مهم و اساسی در خدمات زنان و زایمان محسوب می شود که در بهبود وضعیت سلامت مادر و نوزاد نقش مهمی دارد. با افزایش نگرانی های جهانی در مورد اقدامات زایمانی و اهمیت این فرایند، هرگونه خطای انسانی در این خصوص غیرقابل اغماض است. بنابراین با توجه به میزان قابل توجه مرگ ومیر و عوارض نامطلوب، کنترل ایمن و موثر زایمان موضوعی حساس و مهم است. این مطالعه باهدف شناسایی و ارزیابی خطاهای کارکنان مامایی بیمارستان کوثر انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه توصیفی مقطعی به منظور شناسایی و ارزیابی خطاهای انسانی در کارکنان مامایی بیمارستان کوثر قزوین در سال 1397 انجام شد. روش های مختلفی برای شناسایی، ارزیابی و پیش بینی خطاهای انسانی وجود دارد. از این میان فن SHERPA یکی از متداول ترین روش های بررسی این خطاها است. در این مطالعه 15 نفر از کارکنان بخش مامایی بیمارستان، به صورت تصادفی مشارکت داشتند. جمع آوری داده ها با استفاده از مصاحبه و مشاهده مستقیم و نیز بر اساس خطاهای اتفاق افتاده، اسناد و گزارش های مکتوب خطای پزشکی بیمارستان انجام شد. جهت آنالیز داده ها از نرم افزار Excel استفاده شد. یافته ها: وظایف اصلی مورد مطالعه پس از آنالیز سلسله مراتبی، به 68 زیروظیفه تقسیم شد. نهایتا 65 خطا مربوط به فعالیت های کارکنان مامایی شناسایی شد که به ترتیب خطاها از نوع خطاهای عملکردی 57 درصد، خطاهای بازبینی 25 درصد، خطاهای بازیابی 6 درصد، خطاهای ارتباطی 9 درصد، خطاهای انتخابی 3 درصد بود. و کمترین آن ها، خطای انتخابی بود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به اینکه بیشترین درصد خطاهای این مطالعه، خطای عملکردی هست لذا مسیولان بیمارستان باید توجه بیشتری به این خطاها داشته و آن را در اولویت ایمنی بیمارستان قرار دهند.

زمینه و هدف: امروزه در بسیاری از محیط های شغلی نظیر صنایع هسته ای، نظامی و شیمیایی بروز یک خطای انسانی می تواند به یک فاجعه تبدیل شود. حوادث گوناگون در نقاط مختلف جهان شواهدی بر این مدعاست که از آن جمله می توان به حادثه هسته ای چرنوبیل در سال 1986، حادثه تری مایلند در سال 1979 و حادثه انفجار در صنایع شیمیایی فلیگسبورگ در سال 1974 اشاره نمود. به همین دلیل شناسایی خطاهای انسانی بویژه در سیستم های حساس و پیچیده و پیش بینی راه های کنترلی، امری ضروری و اجتناب ناپذیر محسوب می شود.روش بررسی: مطالعه حاضر یک پژوهش از نوع موردی محسوب می شود که در یک شرکت تهیه متانول و بخش های مرتبط با آن اجرا شده است. برای جمع آوری داده های لازم و تکمیل برگه های SHERPA از روش مشاهده، مصاحبه با متخصصین فرآیند، اپراتورهای اتاق کنترل، بررسی اسناد و مدارک فنی استفاده شده است.یافته ها: تجزیه و تحلیل برگه های کار SHERPA نشان داد که تعداد 71.25% از کل خطاها از نوع غیر قابل قبول، 26.75% از نوع نامطلوب، 2% از نوع قابل قبول (با تجدید نظر) و 0% خطاها از نوع قابل قبول بودند و ریسک پیش بینی شده بعد از اصلاحات، ریسک غیر قابل قبول مقدار 0% از کل ریسک ها را به خود اختصاص، ریسک نامطلوب میزان 4.35%، سطح ریسک پذیرفته شده با انجام تجدید نظر در آینده 58.55% را به خود اختصاص داده و 37.1% در ناحیه قابل قبول قرار دارد.نتیجه گیری: مطالعه نشان داد که این روش در صنایع مختلف بخصوص صنایع شیمیایی، نفت، گاز و پتروشیمی به خوبی قابل اجرا می باشد. نتایج محاسبه سطح ریسک پس از انجام اقدام اصلاحی نشان داد در صورتی که نقاط ضعف شناسایی شده در سیستم حذف گردند یا بنحوه مطلوب کنترل شوند، میزان بروز خطاهای انسانی که می تواند به رخداد حوادث ناگوار منجر شوند به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش می یابند.

عامل انسانی اصلی ­ترین نقش را در بروز حوادث دارد. یکی از سیستم­هایی که بروز انسانی خطاهای در آن می­تواند به حادثه ­ای فاجعه بار منتهی شود رآکتورهای هسته­ای است. این مقاله با هدف بررسی ارتباط بین حوادث و خطاهای انسانی و فرآیندی اتاق کنترل یک رآکتور تحقیقاتی 5 مگاواتی از نوع استخری انجام شده است. پس از مصاحبه با اپراتورهای اتاق کنترل، شغل ­ها مشخص و با روش سلسله مراتبی وظایف، تجزیه و تحلیل شدند. با استفاده از روش SHERPA خطاهای انسانی در اتاق کنترل مورد بررسی قرار گرفتند. یافته­ ها نشان دادند که بیشترین مورد خطا مربوط به درک و تشخیص وضعیت بوده و مشاهده و جمع­ آوری اطلاعات در رده دوم قرار گرفته است. به منظور کاهش خطای انسانی، بهبود عملکرد پرسنل و جلوگیری از بروز خطای ناشی از عوامل انسانی، راه­کارهای کنترلی از جمله دستورالعمل­ های کاری مناسب، ارتقاء کیفیت آموزش پرسنل و رعایت ضوابط و مقررات ایمنی پیشنهاد می گردد.

مقدمه: سوانح جاده ای یک پدیده اجتماعی در کشور ماست که نیاز به شناسایی ابعاد زیربنایی تر آن از قبیل مسایل فرهنگی، روانی، جامعه شناختی، تبلیغاتی، قضایی، پزشکی و نقش و جایگاه پلیس علاوه بر نارساییهای ناشی از فناوری ازجمله کیفیت راهها و خیابان ها، کیفیت ساخت اتومبیلها دارد. به طور قطع آمار معلولان و مصدومان ناشی از حوادث رانندگی و جاده ای 10 تا 15 برابر میزان تلفات ناشی از آن است که عواقب جبران ناپذیر آن همچون بی سرپرستی، مسایل و مشکلات روحی و روانی، هزینه های هنگفت درمانی و نیز مسایل جزایی و قضایی است. بر اساس گزارش پلیس راهنمایی و رانندگی، در کشورما به ازای هر 25 دقیقه یک نفر بر اثر حوادث رانندگی جان خود را ازدست می دهد. در کشورهای توسعه یافته در مقابل هر هزار نفر جمعیت، سه نفردر اثر تصادفات جاده ای جان خود را از دست می دهند، در حالی که در ایران در مقابل هر هزار نفر جمعیت، 32 نفر در اثر حوادث رانندگی جان خود را از دست می دهند. تعداد کشته های حوادث رانندگی در ایران سالانه حدود 23 هزار نفراعلام شده است که نسبت به سه سال پیش کاهش چشمگیری نشان می دهد.مواد و روشها: این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی و به روش مقطعی می باشد ابتدا بررسی متون صورت گرفت و مطالعات مشابه در این خصوص و سپس پرسشنامه مورد نیاز در این خصوص (پرسشنامه (DBQ انتخاب گردید و بعد از آن پروپوزال تحقیقاتی تهیه و تکمیل و سپس پرسشنامه DBQ ترجمه، تطابق فرهنگی و پایایی شد و در جمعیت مورد پژوهش توزیع و اطلاعات مورد نیاز کسب گردید. وسپس اطلاعات جهت آنالیز وارد نرم افزار SPSS، و پس از آزمون های آماری، گزارش آن تهیه شد. دراین پژوهش از 230 نفر از رانندگان وسایل نقلیه مختلف که در سیستم حمل و نقل شهرداری یزد مشغول بکار بوده اند در تکمیل پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه شامل 51 مورد سوال می باشد. پس از بررسی نتایج بدست آمده و تجزیه و تحلیل، آمار و ارقام بصورت جداول خاصی طراحی گردید. این جداول به تفصیل مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.نتایج: میانگین سنی برای شرکت کنندگان در این پژوهش حدود 37 سال بوده است، اکثریت رانندگان دارای سابقه کار بیش از 7 سال درشغل رانندگی بوده و اکثرا دارای گواهینامه پایه یک بوده اند. اکثریت رانندگان متاهل و درشبانه روز 12-6 ساعت رانندگی می کنند. سرعت بالا در هنگام رانندگی یکی از عوامل اصلی تصادفات به حساب می آید که با بررسی انجام شده در این گروه، میانگین حداکثر سرعت 102 کیلومتر در ساعت بوده است. همچنین تنها 1.3% از کل رانندگان درمورد استفاده از کمربند ایمنی گزینه «تقریبا همیشه» را انتخاب کرده اند. این نشان دهنده این واقعیت است که درجامعه ما هنوز فرهنگ استفاده از کمربند ایمنی بخوبی حل نشده است. با نگاهی گذرا به آمار کسب شده براحتی می توان فهمید که اکثریت رانندگان تمایلی به سرعت زیاد، عبور از چراغ راهنمایی رانندگی، سرعت و سبقت غیر مجاز، مسابقه دادن و رفتارهای ناشایست ندارند و تنها عده محدودی مرتکب تخلفات خطر آفرین می شوند. این قسمت نشان دهنده این واقعیت مهم است که اکثر تخلفات و بدنبال آن حوادث رانندگی توسط تعداد کمی از رانندگان (کمتر از 3%) اتفاق می افتد. اکثر تخلفات و خطاهای رانندگی درگروه هدف ما، نه تنها به خود فردبلکه به افراددیگرکه ممکن است شامل رانندگان دیگر، افراد پیاده و موتورسواران باشدرا نیز دچار صدمات جانی و مالی می نماید.بحث و نتیجه گیری: در این نمونه مورد پژوهش خصوصیات رانندگان ازجمله سابقه کار رانندگی، سابقه گواهینامه، سابقه حادثه، نوع حادثه و وضعیت گواهینامه رانندگی، هیچکدام در ارتکاب تخلف و حوادث رانندگی از سوی رانندگان دخیل نمی باشد. مثلا سابقه بالای کار در شغل رانندگی نشان دهنده مهارت رانندگی و یا عدم ارتکاب تخلف و حادثه رانندگی نمی باشد. اما موارد دیگری نیز بدست آمده که نشان دهنده ارتباط آنها با میزان تخلفات و حوادث است که این موارد عبارتند از: وضعیت تاهل، نوع وسیله نقلیه، وضعیت تحصیلات، ساعات رانندگی، بعد فاصله رانندگی از شهر، نوع مالکیت وسیله نقلیه، نوع گواهینامه، محل رانندگی و رانندگی در ساعات شب. عوامل دیگری نیز در ارتباط با حوادث رانندگی نقش داشته اند که عبارتند از: بی حوصلگی، بی دقتی، خودخواهی و غرور، فراموشی، عصبانیت، عدم توجه به علایم راهنمایی رانندگی، انحراف به چپ، عدم استفاده از کمربند ایمنی و غیره با توجه به نتایج بدست آمده، اهمیت توجه به راهکارهای کنترلی بیش از پیش نمایان می شود. این راهکارها در پایان تحقیق (فصل آخر) بصورت مشروح بیان گردیده است.